Hoe gaat dat, een schilderende kunstenaar die gaandeweg transformeert in een artistieke duizendpoot, en succesvol eindigt bij grote, bewegende beelden en fonteinen? Wie de overzichtstentoonstelling Time in Motion van Pol Bury (1922-2005) bezoekt in de Brusselse Bozar, komt het te weten. Want deze expo die chronologisch is opgebouwd, start bij de beginjaren met surrealistische schilderijen en loopt tot een uitzonderlijk groot ‘gemotoriseerd’ kunstwerk van wel zeven meter lang. Met daartussen alle verschillende stappen die de kunstenaar zette: hij komt los van werken aan de muur en evolueert naar staande werken, hij stapt van alleen maar doek en verf over op hout en metaal, gaat van figuratief naar abstract, van statische 2D naar bewegende en zelfs water spuwende 3D. Je krijgt het op deze boeiende expo allemaal te zien, gespreid over 9 zalen, fascinerend is dat.
Pol Bury werd geboren in 1922, nabij La Louvière. Op school lukte het niet zo goed en ook aan de Academie voor Schone Kunsten in Bergen hield hij het niet lang vol. Maar dankzij Achille Chavée komt hij in contact met het surrealisme en wordt hij een trouwe navolger van René Magritte, wat duidelijk te zien is aan zijn eerste werken. Maar Bury blijft zoeken, en neemt weer afstand van het surrealisme, wat hem kwalijk wordt genomen. Ook door René Magritte, die weigert hem nog te groeten. Maar niks aan te doen, Bury slaat een meer abstracte weg in.
In het begin schilderde Bury de abstracte vlakken nog gewoon op doek, wat later laat hij ze ook bewegen. Eerst mochten de toeschouwers er zelf aan draaien, maar snel bouwt hij kleine motoren en zelfs bewegende onzichtbare magneten in. Wat later hangt hij ze ook niet zo vaak meer aan de muur, maar worden het wat hij noemde ‘meubels’, en kwamen ze helemaal los te staan. Opvallend in zijn oeuvre is de fascinatie voor ‘erectiele’ bewegende delen: allerlei houten cilinders of fijne draadjes, haren haast, hangen eerst slap en gaan dan plots rechtstaan, als kregen ze een erectie. De volgorde waarin dat gebeurt lijkt chaotisch, en het gaat meestal traag, zodat je als toeschouwer je tijd moet nemen om het kunstwerk te beleven. Pol Bury is gekend als een internationale pionier op het vlak van kinetische kunst, maar hij introduceerde ook het begrip ’tijd’ in zijn werk, dat is naast de beweging een cruciaal element in zijn oeuvre. Vandaar de titel van deze expo ook: Time in Motion.
Naarmate Bury meer succes genoot en dus ook meer middelen had, werden zijn werken groter. Hij is nu dan ook vooral bekend om zijn installaties in de stedelijke ruimte, zoals bewegende fonteinen, waarvan er enkele te zien is, helemaal op het einde van de tentoonstelling. Daar vind je ook een bijzonder groot ‘4087 cylindres érectiles‘, 7 meter lang en uitgeleend door het Centre Pompidou. Die grote werken, zijn des te mooier en des te beter te begrijpen als je eerst ook de kleine hebt gezien, als je hebt begrepen welke stappen deze man heeft gezet naar het grote succes later. Want dat had hij wel, hij werd geprezen én verkocht van New York tot Japan.
Time in Motion, de overzichtsexpo over Pol Bury toont 120 kunstwerken waarvan 65 gemotoriseerde en is nog te bezoeken tot 4 juni 2017 in BOZAR, het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel.
[wzslider interval=”2500″ transition=”‘slide’”]