Lieve Blancquaert heeft een nieuw boek uit: ‘wij zijn Europa‘. Met een kleine ‘w’, want het gaat niet over koningen en keizers, en al zeker niet over politici. Maar wel over mensen zoals jij en ik, in de 27 lidstaten van ons continent. Gewone mensen, van Zweden tot Maltezen en van Ieren tot Litouwers. Ze peilt naar wat ze belangrijk vinden in het leven, en waarin in ze – ondanks de vele verschillen – daardoor op elkaar lijken. Zo komt ze al pratend en fotograferend niet alleen tot de essentie van het mens-zijn, maar ook tot wat Europeanen bindt. Respect voor de menselijke waardigheid bijvoorbeeld, de wil vredevol samen te leven, gelukkig te worden, vrij te mogen zijn. Ogenschijnlijk eenvoudige wensen die hier bij ons ‘normaal’ ogen, maar op sommige andere plekken in de wereld niet meer zijn dan een verre droom.
Naar inmiddels goede Blancquaert-gewoonte omvat ook dit project meer dan alleen een boek. Het grootste werk zat allicht in de tv-reportages op VRT Canvas, de lange lijst medewerkers van het productiehuis in het dankwoord, spreekt – euh – boekdelen. En in Mechelen loopt tot 30 juni 2024 de gelijknamige expo, die de prachtige portretten en verhalen extra groot aan het publiek presenteert. Dat de interesse zo ruim is en er vraag is naar verschillende ‘verschijningsvormen’ (boek – tv – expo) heeft te maken met de toegankelijkheid van Lieves werk én met de diepmenselijke thema’s die ze steevast aansnijdt. Denk ook aan haar projecten over geboorte (Birth Day), liefde (Wedding Day) en dood (Last Days). Thema’s die samenkwamen in Circle of Life.
Naar haar eigen zeggen is de kiem voor dit project gelegd in Berlijn, toen de fotografe er in 1989 per toeval getuige was van de val van De Muur. Ze ervoer het grote enthousiasme van al wie eindelijk weer de grens over kon, en familie en vrienden weer kon omarmen. Later hebben nog vele Oost-Europese landen zich bij dit verhaal aangesloten. Langs de andere kant ziet Blancquaert ook wel de barsten in dat grote Europa, denk aan de Brexit, of aan het Hongarije van Orbàn. En dus wilde ze graag met een camper – en met boezemvriendin Marij De Brabandere, het zou anders een eenzame reis worden – alle lidstaten bezoeken. Om er te praten met burgers, en gelijkenissen bloot te leggen. Voor de portretten plaatst ze hen voor een canvas, wat een ‘gelijke achtergrond’ symboliseert en hen voor even een beetje wegtrekt uit de specifieke locatie, met aparte tradities, ideeën en gebruiken. Weg van de verschillen, het gemeenschappelijke Europa in.
Haar ervaren bondgenoot en grafisch ontwerper Kris Demey gaf de uitgave zoals we van hem gewoon zijn met veel zorg en kunde vorm. Zo verwerkte hij er subtiel het Europese blauw en geel in. De twee delen – de langere verhalen en de pure portretten – kregen een andere papiersoort, speciaal uitgezocht bij Fedrigoni. En de teksten zijn prima leesbaar gezet, wat vreemd genoeg niet bij alle boeken zo is. Tip voor wie snel de inhoudstafel en een kaart met Lieves route doorheen Europa zoekt: ze staan niet op pagina 5 of zo, en ook niet helemaal achteraan. Wel op pagina 22. Want helemaal vooraan, nog voor het voorwoord komen een reeks prachtige foto’s, paginabreed, zonder commentaar. Want ondanks de vele verhalen en diverse verschijningsvormen daarvan: Lieve Blancquaert blijft in de eerste plaats een prima fotograaf. Een sterke, warme én menslievende. En dat mag vooraan in de verf gezet worden, met enkele sprekende beelden.
—
De expo ‘wij zijn Europa’ loopt van 16 maart tot en met 30 juni 2024 in het Cultuurcentrum Mechelen, Minderbroedersgang 5, 2800 Mechelen.
Alle foto’s uiteraard © Lieve Blanquaert
