In het S.M.A.K. lopen vanaf vandaag 25 mei twee nieuwe expo’s. Een eerste, Together – Collaborative Art Practices, focust op artiesten die samenwerken en toont daarbij vooral sprekende voorbeelden uit de eigen collectie, aangevuld met enkele bruiklenen. Voor de tweede tentoonstelling, Private Passion x Public Duty, dook het museum ook in de eigen opslagruimtes, om aankopen van wijlen Jan Hoet naar boven te halen. Zijn aankoopbeleid wordt vergeleken met dat van het verzamelaarsechtpaar Roger en Hilda Matthys-Colle. Waar zitten de gelijkenissen, en waar de verschillen?
Belangrijke dingen samen doen, het is een trend. Denk aan cohousing, of coworking spaces. Of aan start-ups uit één sector die samen een gebouw betrekken, zoals binnenkort in het Wintercircus. In de kunstwereld is dat niet anders. Ook daar werken steeds meer mensen graag samen, of minstens in elkaars buurt, om ze elkaar te inspireren. Het cliché van de individualistische artiest die eenzaam aan een oeuvre werkt bestaat wel – een cliché komt altijd ergens vandaan – maar samenwerken is sowieso aan een opmars bezig. Al is het niet nieuw, ook Leonardo Da Vinci of Peter Paul Rubens steunden op ateliers waar vaak anonieme assistenten een cruciale creatieve rol speelden. En ook later klitten kunstenaars samen, in groeperingen als De Stijl, de Surrealisten en Dada, al bleven zij doorgaans elk op zich creëren. Vandaag zijn er daarentegen meer en meer kunstenaarscollectieven die ook écht samenwerken. Voor de nieuwe expo selecteerde het S.M.A.K. uit ca. 3000 eigen collectiestukken enkele tientallen werken van collectieven, kunstenaarsduo’s en ad hoc-samenwerkingsverbanden die tussen 1959 en 2021 het licht zagen. Daarmee geeft Together – Collaborative Art Pieces wat tegengas bij het klassieke verhaal van de geniale, soms eenzame soloartiest. Interessant: Jan Hoet geloofde destijds ook meer in dat individuele genie, zijn visie houdt deze tentoonstelling dus kritisch tegen het licht.
In de tweede tentoonstelling komt diezelfde Jan Hoet tien jaar na zijn overlijden trouwens expliciet aan bod. Want Private Passion X Public Duty confronteert zijn jarenlange aankoopbeleid voor het S.M.A.K. met dat van het privé verzamelaarskoppel Roger Matthijs en Hilda Colle. Zenuwarts Matthys was een van de oprichters van de Vereniging voor het Museum van Hedendaagse Kunst, die ijverde voor de oprichting van het museum en zelf ook kunst kocht. Daarnaast legde hij ook een ruime privécollectie aan, met daarin vele artiesten die ook in de S.M.A.K.-collectie voorkomen. En dat is precies de insteek van deze nieuwe tentoonstelling: zowel Jan Hoet als het verzamelaarskoppel Matthys-Colle kochten gedurende een lange periode werk van dezelfde artiesten. En dan is de vraag: welke keuzes maakten ze? Hoe vulden ze elkaar aan? In welke mate verschilden de ‘publieke’ van de ‘privé-‘ aankopen, omwille van hun andere rol?
Ook interessant: de collectie Matthys-Colle is zeer breed en omvat vele stromingen; daardoor biedt ze een mooi overzicht van een halve eeuw kunstgeschiedenis. Een deel daarvan is nu te zien in het S.M.A.K., met ook enkele zalen waar een werk uit de collectie Matthys-Colle de dialoog aangaat met een werk van de zelfde kunstenaar uit de S.M.A.K.-collectie. En evenzeer boeiend: op de eerste verdieping krijg je een inkijk in de archiefstukken van het echtpaar Matthys-Colle (zoals aankoopcontracten, een gastenboek en de fichebak met aankopen) en over Jan Hoet (zoals enkele prachtige foto’s en een krantenartikel uit de Herald of Tribune, over het l’enfant terrible’ van een Gents museum). Zeer het bekijken waard allemaal.
Together – Collaborative Art Practices, van 25 mei tot 8 september 2024.
Private Passion X Public Duty, van 25 mei 2024 tot 5 januari 2025.
Allebei in S.M.A.K., Jan Hoetplein 1, 9000 Gent.
Coverbeeld bovenaan: Regards croisés Joel Fisher – Roger Matthys, © Joel Fisher 1977, foto Mirjam Devriendt
