De Gentse Magnum-fotograaf Bieke Depoorter zette net een nieuw boek op de wereld: Blinked Myself Awake. Daarin zoomt ze in op de maan en de sterren. En op astronomen die er met een grote gedrevenheid naar staren, hoog omhoog, ver de duisternis in. Haar eigen fascinatie voor hemellichamen gaat al lang mee, sinds haar veertiende om precies te zijn. Toen fotografeerde ze voor het eerst de maan, door haar slaapkamerraam. Met haar eerste cameraatje, dat ze van haar vader kreeg. Ze plakte de afdruk in haar dagboek, en schreef erbij dat wie haar tekst ooit zou lezen, al dan niet in het geniep, ook dat beeld moest zien. Want alleen dan zou hij of zij het gevoel dat ze toen had écht begrijpen.
Herinneringen vastleggen voor later, uit angst dat ze haar anders zouden ontglippen en dat ‘bewijs zou verdwijnen’, heeft Bieke Depoorter al van jongs af aan gedaan. Het ligt ook mee aan de basis van haar carrière als fotograaf. Ze ging er ook erg ver in. Op haar telefoon staan vele uren opnames van privégesprekken, om ook dié geschiedenis te kunnen bijhouden. Zelfs de dialoog voor en na een eerste kus met een nieuw lief nam ze op. Wat haar van pas kwam toen hij beweerde dat zij de eerste stap had gezet, en dat zij overtuigd was dat het net andersom gelopen was. Dat deed ze dus, al is ze ook wel wat beschaamd voor deze nogal indringende verzameldrift.
Nadat ze eerder al gefascineerd was door het heelal, legde ze zich er vanaf de coronaperiode nog veel meer op toe, het werd een heus project. Vooral in 2023 reisde ze de wereld rond om mensen te observeren die naar de sterren keken, gewoon buiten in een veld, of door grote professionele telescopen. Wat ze trouwens zelf niet zo goed durfde, dat kijken. Ze associeerde het heelal met het verleden, met het donkere gat dat we achter ons laten. Dat is niet zo gek, sterren tonen bij uitstek wat voorbij is: hun schijnsel is al erg oud is wanneer wij het hier op aarde ontvangen, soms is de bron zelf allang uitgedoofd. Het beeld dat we zien, is altijd geschiedenis.
Zoals bij haar andere projecten, wist Bieke Depoorter ook deze keer niet waarnaar de zoektocht haar zou leiden. Het was pas op het einde, toen ze alle stukken naast elkaar legde, dat ze de gelijkenis zag met haar eigen jonge leven. Daarin liep ze een zwaar trauma op, dat ze nooit onder ogen durfde te zien. Of zelfs gewoonweg niet onder ogen kon zien. Zo werd haar gedreven focus op wie omhoog kijkt naar de sterren, duidelijk ook een metafoor voor haar eigen blik op een ver en niet zo aangenaam verleden. En dus een duik diep in zichzelf. Waar ze zopas mee naar buiten kwam, via Blinked myself Awake en de lezingen die ze erover brengt.
Het nieuwe boek is naar goede Hannibal-gewoonte met grote zorg uitgegeven, niet toevallig in zwart-wit. Zo lijkt het toch, want in werkelijkheid is dit quadrichromie. De vormgevers kozen ook nu weer verschillende papiersoorten, met teksten op zwaar papier en foto’s op flinterdun. Erg geslaagd en ook nu weer een feest voor onze zintuigen. Je kan de nieuwe uitgave lezen, bekijken, ruiken én voelen. Bieke Depoorter schreef zelf alle teksten. Aanvankelijk wilde ze er zelfs geen foto’s bij, gelukkig hield ze geen voet bij stuk. Op de voor- en achtercover staan haar tekeningen van sterrenhemels. Ze sluiten mooi aan en bij enkele afdrukken uit de ‘Carte Photographique du Ciel’ uit de jaren 20 van de vorige eeuw. Dat indrukwekkende maar nooit voltooide project probeerde tien jaar lang sterren vanop plaatsen in de hele wereld te fotograferen, waarna ze werden verzameld op een overkoepelende kaart. De foto’s werden nota bene gemaakt door alleen maar mannen, het samenvoegen achteraf was monnikenwerk voor alleen maar vrouwen. Geen wonder dat Bieke Depoorter tegengas geeft en haar dankwoord eindigt met een ode aan alle vrouwen die met veel moed de weg naar meer gelijkheid en gelijkwaardigheid hebben geplavijd. Nog een van haar stokpaardjes, naast haar voortdurende zoektocht naar wat waar is, of alleen maar schijnbaar waar.
Blinked myself Awake, eentalig Engels bij Hannibal Books, eerste druk uitgegeven op 1550 exemplaren (waarvan 200 voor co-uitgever This Book is True), 136 pagina’s in een hardcover en voor 64,50 euro onder de kerstboom. Op 20 november is er een volgende lezing over Blinked myself Awake in het FOMU, gratis zelfs.
