Aan het Jan Hoetplein in Gent opent een nieuwe grote expo, naar aanleiding van 20 jaar S.M.A.K.: De Collectie (1) – Highlights for a Future. Daarbij maakte het museum haar hele gebouw leeg, om 200 werken uit de eigen collectie tentoon te stellen. En ook in het MSK – waar de oorsprong van het huidige museum lag toen Jan Hoet er in 1975 conservator werd van enkele zalen met hedendaagse kunst – keren drie grote namen terug. De link met het verleden is overduidelijk, maar deze nieuwe tentoonstelling tekent ook al de toekomstige contouren van dit stadsmuseum.
Ja, er zijn behoorlijk wat bekende namen & kunstwerken te zien op De Collectie (1) – Highlights for a Future. Zoals Rinus Van de Velde, Luc Tuymans, Mark Manders, Berlinde De Bruyckere, Marcel Broothaers, Raoul de Keyser, Gerhard Richter, Jackson Pollock en Robert Therrier in het S.M.A.K. Of de drie meesterwerken uit Jan Hoets beginperiode, in het MSK: de Aeromodeller van Panamarenko (de bijna tachtiger die zelf nog kwam kijken naar de opbouw), Wirtschaftswerte van Joseph Beuys (dat hij voor het eerst opbouwde in het Museum voor Schone Kunsten) en Le Décor et son Double van Daniel Buren (uit de spraakmakende tentoonstelling ‘Chambres d’amis’ in 1986).
Maar neen, deze expo is geen verzameling met alleen maar ‘highlights’. Bewust niét, want men wilde een mooie doorsnede tonen van de hele collectie. Met toppers uiteraard, maar ook met minder bekende en recentere werken. Er is ook geen vaste route, zodat bezoekers zélf op ontdekking kunnen gaan, verbanden leggen, niet-vooringenomen kunnen proeven van wat ze zien, horen, ervaren. Voor wie toch enige houvast verkiest: er is wel gewerkt met een zevental clusters, zones. En er zijn ook kaarten met enkele mogelijke routes voorhanden, bijvoorbeeld om ‘dwarsliggers’ te ontdekken. Of werken die aan ‘reizen’ doen denken, op allerlei manieren, van zonnig tot gitzwart. Maar voor museumdirecteur Philippe Van Cauteren hoeft dit allemaal niet: “Het beste wat je kan doen is niet alleen je jas, maar ook je vooroordelen in de vestiaire achterlaten en met een open geest op ontdekking gaan. Vaste thema’s of routes of interpretaties zijn daarbij niet zo belangrijk. Een museum is in de eerste plaats een plek van de twijfel.”
Samen met deze tentoonstelling verschijnen ook twee interessante uitgaven. Een eerste is een gelijknamig boek voor een ruim publiek: S.M.A.K. Highlights for a Future (45 euro). Daarin toont het museum 350 werken en zitten ook enkele interessante beschouwingen van directeur Philippe Van Cauteren, collectieverantwoordelijke Iris Paschalidis en S.MA.K.-onderzoeker Thibaut Verhoeven. Knap detail: dit boek is verkrijgbaar met 20 verschillende covers, en het is net zoals de route doorheen het museum: jij kiest. Een tweede uitgave richt zich meer op professionals en specialisten: het bevat de hele collectie van ca. 3000 werken en is 2500 pagina’s dik (499 euro). Het is alleen op bestelling te krijgen, wordt ‘on demand’ gedrukt. Daarnaast zijn er de komende maanden ook tal van lezingen en ja, er komt midden mei ook een heus verjaardagsfeest.
Kortom: deze expo biedt een mooie doorsnede van de S.MA.K.-collectie en een blik op de tientallen jaren dat hedendaagse kunst steeds sterker aanwezig was in en rond het gebouw. Maar het toont ook een soort prototype van wat een uitgebreider museum kan of zou moeten worden. Want zo’n mooie collectie zou vaker moeten kunnen getoond worden, en daarvoor is er nu gewoonweg te weinig plaats. Wordt ongetwijfeld vervolgd.
De Collectie (1) – Highlights for a Future, van 16 maart tot en met 29 september 2019, S.M.A.K. Gent.
