Nog één week en dan sluit de expo MAAN/MOON in het Antwerpse Fotomuseum. Voor wie er niet meer geraakt of voor wie meer wil weten, gaf het FOMU samen met uitgeverij Hannibal een gelijknamig boek uit. Of twee eigenlijk, want er is zowel een Nederlands- als Engelstalige versie. De ondertitel ‘De maan in de fotografie | 1840-nu’ vat het helemaal samen: het is een overzichtsuitgave die de hele geschiedenis van het fotograferen van de maan omvat. Van de begindagen met foto’s van Draper (1840) en Whipple (1852), over het Apollo-sleuteljaar 1969 met de eerste astronauten op de maan, tot de laatste interpretaties van hedendaagse kunstenaars, die wetenschappelijke waarnemingen confronteren met fictie, poëzie en dromen.
De maan heeft voor de mensheid lang een praktisch nut gehad. Ze zorgde voor wat licht ’s nachts en was ook een handig hulpmiddel om langere tijdsperiodes – zoals de maanden – goed te kunnen inschatten. Maar altijd prikkelde ze ook de verbeelding en de fantasie, en was ze een grote inspiratiebron voor allerlei mythes, legendes en rituelen. Zowel de Grieken als de Romeinen hadden er een eigen godin voor. Maar ook nu nog lees je op social media wat vooral een volle maan allemaal vermag, het effect dat ze blijkbaar heeft op het gemoed en de fantasie is nog lang niet uitgewerkt.
Hét hoogtepunt van de relatie tussen mens en maan was uiteraard de fysieke ontmoeting, op 21 juli 1969, toen Neil Armstrong 400.000 km van hier er zijn voet op zette. Dat Eddy Merckx die dag zijn eerste Tour won, was helemaal geen nieuws meer, de geslaagde landing overschaduwde al de rest. Maar zoals dat soms gaat: de grote interesse in de maan verdween later weer, al was het maar omdat dergelijke expedities erg duur zijn en we ook wat problemen hadden op de aarde zelf, zoals de oliecrisis in de jaren 70 of de Vietnamoorlog die maar bleef aanslepen.
Maar kijk: vijftig jaar na Armstrong is de interesse weer terug. Enerzijds bij landen die internationaal iets willen bewijzen, zoals India, China en Israël. Met wisselend succes proberen ze de technologisch eerste stap te zetten, en dat is een toestel zacht laten landen op de maan. Daarnaast zien ook commerciële bedrijven stilaan brood in de exploitatie van onze enige natuurlijke aarde-satelliet, ze denken zelfs aan ‘een nieuw soort toerisme’. Of we dat nu goed moeten vinden of niet, een zaak is zeker: de maan blijft fascineren, aantrekken, en de menselijke fantasie prikkelen.
De tentoonstelling MAAN/MOON loopt nog tot 6 oktober 2019 Antwerpse Fotomuseum FOMU. Daarna kan je blijvend in het mooie, uitgebreide boek terecht, dat 224 pagina’s telt en honderden historische én verrassende beelden bevat. Te koop voor 35,95 euro bij Hannibal en in de betere boekhandel.
