Kunnen Vlamingen en Walen niet meer samenleven, wegens een volledig andere cultuur? Is er niks dat ons verenigt? Sommigen zijn ervan overtuigd. Tot er een grote crisis uitbreekt, zoals nu door corona. Dan hoor je niks meer over cultuurverschil of separatisme. Of zodra de Rode Duivels de arena betreden of andere sporters internationaal prijzen vergaren, dan is iedereen plots overtuigd Belg. Daarom is dit een goeie vraag: is er dan toch iets wat ons verbindt? Iets wat een Belg typeert? Ja, dat is er meer dan je zelf beseft. Dat toont het boekje Typisch Belgisch goed aan. Op allerlei vlakken hebben we gewoontes en gebruiken die we zelf niet zo apart vinden, maar waarvan studies én buitenlanders ons zeggen: ‘Dat is typisch Belgisch’!
Deze nieuwe uitgave is geen wetenschappelijke studie is en bevat ook geen vaststaande feiten. Nee, ze is een subjectieve inschatting van de Belgische eigenheid, waaraan wél observaties, boeken en gesprekken met Belgen en buitenlanders vooraf gingen. Dat levert heel wat herkenbare beelden en stukjes tekst op, maar geen daarvan is een absolute waarheid. Zoals de twee makers, Tijd-journalist Lukas Vanacker en gelegenheidsfotograaf Rik Van Puymbroeck, het verwoorden: ‘Geen enkele Belg zal zich in élke beschreven traditie herkennen. Daarvoor zijn de verschillen tussen alle streken te groot en de elf miljoen inwoners te uniek. Maar iedereen die door dit boek bladert, zal wel eens hardop zeggen: inderdaad, typisch Belgisch!’
Dat vat het heel goed samen. Ook wij dachten: leuk, een boekje met foto’s over het ‘kleine, gezellige België’. Met wat hapklare brokjes tekst, die duiding geven. Maar gaandeweg beseften we: verdorie ja! Er zijn zoveel facetten die allicht écht typisch Belgisch zijn zonder dat we het beseffen. Simpelweg omdat we er midden in leven en ze altijd zo ervaren hebben.
Typisch Belgisch, dat is dus veel meer dan onze coronaregering en de Rode Duivels alleen. Denk aan onze ‘goesting’ in lekker eten, de manier waarop we trouwfeesten organiseren en dan plots met witte servetten beginnen te zwaaien, onze voorkeur om voor elk biermerk een ander glas te gebruiken, de eeuwige baksteen in onze maag, het plantrekken, de koterijen, de lintbebouwing en de kerktorenmentaliteit. Maar ook: de populaire bedrijfswagens, het klagen over de regen, het zwijgen over hoeveel we verdienen, de talen die we spreken, de zelfspot, de geneugten van het compromis, het je-m’en-foutisme ook. Kortom: een luchtig boekje dat je aan het denken zet over wat dat nu eigenlijk is, Belg zijn.
Typisch Belgisch, bij uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts, 240 liggende A5-pagina’s in een softcover, 22,99 euro. Foto’s © Rik van Puymbroeck
