Ze is een van de eigenzinnigste stemmen uit het Nederlandse literaire veld, en misschien wel de moedigste. Meer dan tien jaar na ‘Het Bottenpaleis‘ komt Pam Emmerik weer met een roman. Ondertussen is er heel wat gebeurd: in 2006 liep ze een hersenbloeding op, toen ze stomweg viel tijdens het slaapwandelen. Na een maand coma kostte het haar veel tijd en doorzettingsvermogen om weer een beetje een fatsoenlijke mens te worden. Ze kon wel tekenen en kortverhalen schrijven, maar langer werk: dat lukte niet meer. Daarna sloeg het onheil opnieuw toe: in 2012 stierf haar teerbeminde man en beeldend kunstenaar Pjotr van Oorschot, met wie ze samenwoonde in Spanje.
Maar nu dus, die roman. Aan ‘Wie het paradijs verdragen kan‘ was ze al bezig voor ze ongelukkig ten val kwam. Er stonden zelfs comapassages in, wat haar man zaliger nadien doodeng vond. In het boek gaat Emmerik aan de slag met haar Joodse roots, die ze vormgeeft in de relatie tussen Lara – het gouden kind dat alle plooien uit het verleden moet gladstrijken – en Max, haar vader, die worstelt met zijn traumatische oorlogsverleden. Emmerik is niet vies van het neerhalen van heilige huisjes, en speelt af en toe advocaat van de duivel. Zo laat ze haar personage Max o.a. zeggen dat de Joden zich maar hebben laten wegvoeren, en dat ze zeker niet tot de laatste druppel gevochten hebben.
We hebben hier te maken met een lefgozer, en met een volhouder, en alleen al daarom verdient dit boek het om gelezen te worden. Wilt u ook het beeldend werk van Pam Emmerik bekijken, dan kunt u alvast naar de Espressobar van het Rotterdamse Museum Boijmans Van Beuningen, waar ze samen met haar ‘hersenbloedige’ collega René Daniëls de muren beschilderde.
PAM EMMERIK
Wie het paradijs verdragen kan.
Prometheus, 350 blz., 19,95 €
(e-boek 11,99 €).
